سرنخ آلودگی مرموز در تهران و کلانشهر

به گزارش پری بلاگ، خبرنگاران : در تهران به رغم کاهش نسبی سفرهای درون شهری به خاطر محدودیت های کرونایی، آلودگی هوا شدت گرفته و غلظت نوعی آلاینده که ارتباط چندان معناداری با خودروها ندارد، افزایش پیدا کرده است.

سرنخ آلودگی مرموز در تهران و کلانشهر

به گزارش خبرنگاران به نقل از دنیای اقتصاد، یک ماه پس از اوج گیری آلودگی مرموز در تهران، خبر رسیده آسمان دیگر کلان شهرها نیز به مه دود دچار شده اند. در پایتخت به رغم کاهش نسبی سفرهای درون شهری به خاطر محدودیت های کرونایی، آلودگی هوا شدت گرفته و غلظت نوعی آلاینده که ارتباط چندان معناداری با خودروها ندارد، افزایش غیرمنطقی پیدا کرده است. پیش تر بررسی های اولیه نشان داد شیفت برخی صنایع به مازوت سوزی باعث شارژ آلودگی هوا شده و اکنون نامه هشدارآمیز به دو وزیر، آژیر رسمی مازوت در کلان شهرها را به صدا درآورده است.

شواهد مرئی از منشا نامرئی آلودگی سیاه آسمان پایتخت نشان می دهد نقش اول تولید آلودگی از خودروها و شهفرایندان به منابع ثابت اطراف پایتخت تغییر کرده است. با بررسی این شواهد، یک کننده مجلس در نامه ای تذکر آمیز خطاب به دو وزیر، نسبت به عواقب استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه های اطراف کلانشهرها هشدار داد. به گزارش دنیای اقتصاد، در نیمه دوم سال جاری آلودگی هوای پایتخت به طرز عجیب و مشکوکی افزایش پیدا کرد. عجیب بودن افزایش میزان آلودگی هوای پایتخت از این لحاظ است که حجم ترددهای کاری و تحصیلی که طبق روال در نیمه دوم سال افزایش پیدا می کند، سال جاری به دلایلی وجود نداشت.

آمارهای رسمی نشان می دهد بخش قابل توجهی از ترافیک پاییز و زمستان ناشی از سفرهای تحصیلی و آموزشی است که حدود 10 تا 15 درصد ترددهای روزانه شهر تهران را تشکیل می دهد اما در سال جاری به دلیل فراگیری ویروس کرونا و آنلاین شدن آموزش، این بخش از سفرهای روزانه شهری در نیمه دوم سال حذف شد. درکنار این، در نیمه دوم سال جاری به دلیل اوج گیری شیوع کرونا، بخشی از کارمندان دولت نیز دورکار شدند و در نتیجه حجم ترددهای روزانه از این بابت کاهش پیدا کرد. علاوه بر این دو اتفاق، دست کم در دو هفته اخیر نیز در تمامی معابر شهری با هدف کنترل ابتلا به ویروس کرونا و کاهش ترددهای شهری، ممنوعیت کامل تردد خودروها از ساعت 9 شب تا 4 بامداد برقرار شد. با توجه به تمامی این اقدامات این انتظار وجود داشت که میزان ذرات آلاینده تولید شده از آلاینده های متحرک (جنس همیشگی آلودگی هوا در نیمه دوم سال در پایتخت) نسبت به سال گذشته کمتر شده یا در بدترین حالت ممکن افزایش پیدا نکرده باشد و در نتیجه هوای پایتخت سالم تر باشد اما بررسی شاخص کیفیت هوا نشان می دهد در نیمه دوم سال جاری هوای پایتخت نسبت به سال گذشته آلوده تر هم شده است.

به همین دلیل، دو هفته پیش دنیای اقتصاد در گزارشی با بررسی عوامل مهم دخیل در آلودگی هوای پایتخت، متهم اصلی آلودگی هوای تهران در عصر فعلی یعنی پاییز و زمستان کرونایی را، مازوت معرفی کرد و با اشاره به اظهارنظرهای جسته و گریخته ای که درباره افزایش غلظت SO2-گاز دی اکسید گوگرد- در آسمان پایتخت طی یک ماه آذر سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته وجود داشت، نشان داد: آلودگی هوا بیش از آنکه ناشی از ذرات معلق کمتر از 5/ 2 میکرون منتشر شده از اگزوز خودروها باشد؛ مربوط به افزایش مصرف سوخت مازوت در استان تهران (مناطق شهری اطراف تهران) در کارخانه ها، پالایشگاه ها و نیروگاه ها است.

در گزارش گذشته که در اواخر آذرماه منتشر شد، به موضوع سیاه شدن آسمان پایتخت طی چند روز اشاره شد و این مساله مورد بررسی قرار گرفت که از آنجا که طی چند روز مستمر بارش در سطح شهر تهران وجود داشته، امکان تشخیص اینکه تیرگی آسمان ناشی از آلودگی هوا بوده یا ابرهای بارانی سخت شده بود. در مقابل دشواری شهفرایندان در این تشخیص، گروهی از این موضوع به عنوان حاشیه امن استفاده کردند و درباره این موضوع سکوت کردند. اما روز گذشته شواهد مرئی در مورد منشا آلودگی هوای پایتخت در سال جاری در قالب دو دسته اطلاعات جدید در اختیار دنیای اقتصاد قرار گرفت که تقریبا می تواند اثبات کند، منشا نامرئی آلودگی مخرب، خطرناک و کشنده هوای تهران، همچون سال های گذشته شهفرایندان نیستند، بلکه گروهی از مسوولان و جمعی از فعالان اطراف پایتخت هستند که به دلیل برخی محدودیت ها، اکنون نقش پررنگی در آلوده کردن هوای پایتخت دارند.

دسته اول این اطلاعات مربوط به نامه کننده مردم شاهین شهر در مجلس یعنی حسین علی حاجی دلیگانی است که در روز هفتم دی ماه، در قالب تذکر به دو وزیر نیرو و نفت، نوشته شده است. جزئیات این نامه نشان می دهد که این کننده، دولت را نسبت به عواقب و پیامدهای خطرناک فک پلمب مشعل های مازوت و تغییر نوع سوخت یکی از نیروگاه های اصفهان از گاز به مازوت هشدار داده و عنوان کرده است که این تصمیم سلامت مردم را شدیدا به خطر می اندازد.

این نامه در شرایطی نوشته شده است که روز گذشته شرکت کنترل کیفیت هوای اصفهان نیز، شاخص آلودگی هوای این شهر حوالی ظهر عدد 157(شرایط قرمز-ناسالم برای همه گروه ها) را اعلام کرده است.

علاوه بر این دسته از اطلاعات، شواهد دیگری نیز از سوی مجموعه مدیریت شهری پایتخت در حوزه کنترل کیفیت هوا در اختیار دنیای اقتصاد قرار گرفته که نشان می دهد در جلسه مهرماه کمیته اضطرار آلودگی هوا، یکی از مدیران شهری نسبت به افزایش قابل توجه آلاینده SO2 -گاز دی اکسید گوگرد- هشدار می دهد و افزایش غلظت این گاز را غیرمنطقی توصیف می کند. تحلیل های مرتبط با این موضوع نیز حاکی از آن است که منشا افزایش غلظت این آلاینده، غیرترافیکی و خارج از شهر تهران است. البته این نکته مهم درباره این آلاینده یعنی گاز دی اکسید گوگرد وجود دارد که این نوع آلایندگی صرفا مربوط به استفاده از سوخت مازوت نیست و در صورتی که گازوئیل مصرفی نیز معمولی یعنی فاقد استاندارد یورو4 باشد نیز منجر به افزایش غلظت این آلاینده در هوا خواهد شد. اما در هر صورت هر دو سوخت مورد مصرف آلاینده های ثابت یعنی نیروگاه ها هستند چراکه گفته می شود در شهر تهران، غالب خودروهای دیزلی و گازوئیل سوز، گازوئیل یورو 4 در اختیار دارند که میزان سولفور موجود در آن کمتر از 50 PPb است. آنچه می تواند اثبات کند افزایش غیرمنطقی غلظت گاز SO2 در آسمان شهر تهران ناشی از سوخت مصرفی آلاینده های ثابت است، این است که اگر خودرویی دیزلی باشد و از گازوئیل معمولی (فاقد استاندارد یورو4) استفاده کند چون رفت و آمد این خودروها در سطح شهر از ساعت 10 شب به بعد مجاز اعلام شده بنابراین غلظت این آلاینده باید در ساعاتی از شب افزایش پیدا کند اما بررسی ها نشان می دهد، غلظت SO2 طی روزهای گذشته در نیمه دوم سال جاری در حوالی ظهر در آسمان تهران افزایش پیدا می کند که با ساعت تردد خودروهای دیزلی کاملا متفاوت است.

البته در این میان مدیران شهری پایتخت در حوزه کنترل کیفیت هوا به یک نکته اشاره می کنند که اگرچه سفرکاری و تحصیلی در نیمه دوم سال جاری نسبت به دوره های مشابه کاهش پیدا کرده اما در محدوده طرح ترافیک، به دلیل ریسک ابتلا به ویروس کرونا در زمان استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، ازدحام 50 درصد افزایش پیدا کرده است. با این وجود در گزارش تهیه شده از سوی مدیریت شهری نشان داده شده که ازدحام افزوده شده در محدوده طرح ترافیک طی سال جاری نمی تواند به تنهایی عامل آلودگی سیاه رنگ پایتخت باشد.

اطلاعات به دست آمده از سوی مدیریت شهری پایتخت در حوزه کنترل کیفیت هوا نیز به بررسی های مربوط به سال 96 نیز اشاره دارد.

در این گزارش به یک نکته اصلی اشاره شده که بعد از اینکه اطلاعات مربوط به میزان مصرف سوخت مازوت در کارخانه ها و پالایشگاه های شهر تهران در اختیار مدیریت شهری قرار گرفته، مشخص شده است که سهم خودروها و صنایع در تولید ذرات معلق کمتر از 5/ 2 میکرون چگونه بوده است. در اطلاعات گزارش سال 96 عنوان شده سهم خودروها در تولید آلودگی معادل 8/ 60 درصد، سهم نیروگاه ها معادل 1/ 12 درصد، سهم صنایع معادل 8/ 17 درصد و مابقی سهم پالایشگاه ها و سایر عوامل بوده است. آنطور که بررسی ها نشان می دهد در سال 96، عمده مصرف سوخت گاز بود اما در مقاطعی از سال در فصل سرد که پالایشگاه ها، نیروگاه ها و صنایع مجاب می شوند که به جای گاز از سوخت مازوت استفاده کنند تا در این ایام، گاز برای گرمایش منازل مسکونی برسد، این سهم می تواند تا مرز 50 درصد هم افزایش پیدا کند. البته بررسی پفراینده سوخت مازوت که دارای نقش در آلودگی هوای پایتخت طی سال های گذشته بود و اکنون در سال جاری پررنگ تر شده نشان می دهد به دلیل یک صورت مساله اشتباه تا به امروز نتوانسته به یک پاسخ و راهکار صحیح برسد.

صورت مساله تعریف شده از سوی مسوولان آن است که در فصل سرد سال برای آنکه گاز برای مصرف گرمایش منازل مسکونی به میزان کافی اختصاص پیدا کند، سوخت نیروگاه ها و پالایشگاه ها در این مقطع از سال باید از گاز به مازوت تغییر پیدا کند. این در حالی است که تعریف چنین راهکاری اگرچه می تواند برای مدتی گاز برای مصرف گرمایش خانه ها را تامین کند اما عواقب خطرناکی را متوجه سلامت شهفرایندان به ویژه در کلانشهرهایی همچون تهران، اصفهان و اراک می کند چراکه ظاهرا نیروگاه ها مدتی است که از دولت درخواست دارند منابع لازم را برای نوسازی در اختیار آنها قرار دهند. نیروگاه ها معتقدند اگر نوسازی صورت گیرد مصرف گاز در فصل سرد سال کاهش پیدا می کند و دیگر مشکلاتی از بابت کمبود گاز به وجود نمی آید و در فصل سرد سال نیازمند مازوت به عنوان سوخت جایگزین نیستند اما تا به امروز اقدامی در جهت واگذاری منابع لازم برای نوسازی به نیروگاه ها صورت نگرفته است. همین موضوع نیز سبب شده تا آلودگی سیاه رنگ آسمان پایتخت حتی در سال جاری که سهم منابع آلاینده متحرک به دلیل کاهش سفرهای کاری و تحصیلی در نیمه دوم سال کاهش پیدا کرده، کمتر نشود. به طوری که شرکت کنترل کیفیت هوای پایتخت در گزارشی که روز گذشته منتشر کرد نشان داد در ساعاتی از روز شاخص آلودگی هوای پایتخت از محدوده 150 (قرمز رنگ-ناسالم برای تمام گروه ها) عبور کرده است.

نکته مهم آنکه به نظر می رسد فرایند آلودگی هوای پایتخت در روزهای آینده از هفته جاری سیر صعودی طی کند. به همین دلیل نیز مرکز پایش آلودگی هوای حفاظت محیط زیست استان تهران با صدور اطلاعیه ای با توجه به پایداری های جوی و انباشت آلاینده ها تا روز پنج شنبه به گروه های حساس جامعه توصیه کرد از تردد غیرضروری بپرهیزند.

مرکز پایش آلودگی هوای حفاظت محیط زیست استان تهران اعلام کرد: براساس هشدار شماره 71 اداره کل هواشناسی استان تهران مورخ 7 دی مبنی بر سکون نسبی جو، پایداری هوا و انباشت آلاینده ها از امشب تا ظهر پنج شنبه مورخ 11 دی، احتمال ورود به شرایط ناسالم برای گروه های حساس در مناطق پرتردد خواهد بود.

بنابر اطلاعیه مرکز پایش آلودگی هوای تهران، توصیه می شود: گروه های حساس جامعه شامل کلیه بیماران قلبی و ریوی، سالمندان و بچه ها از تردد غیرضروری پرهیز کرده و از انجام فعالیت های ورزشی و فیزیکی در فضای باز جدا خودداری به عمل آید.

همچنین کلیه شهفرایندان از هرگونه فعالیت تشدید کننده آلودگی هوا همانند سوزاندن پسماند، سر ریز شدن بنزین در جایگاه های عرضه سوخت، عملیات قیر کاری و... خودداری کنند.

منبع: اقتصادنیوز
انتشار: 14 بهمن 1399 بروزرسانی: 14 بهمن 1399 گردآورنده: pariblog.ir شناسه مطلب: 406

به "سرنخ آلودگی مرموز در تهران و کلانشهر" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "سرنخ آلودگی مرموز در تهران و کلانشهر"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید